"Chiến Binh Cầu Vồng": Ngôi Trường Là Cầu Nối Những Giấc Mơ

“Thầy Harfan và cô Mus đã mang đến cho tôi tuổi thơ đẹp nhất, tình bạn đẹp nhất, và tâm hồn phong phú, một thứ gì đó vô giá, thậm chí còn có giá trị hơn những khao khát mơ ước. Có thể tôi lầm, nhưng theo ý tôi, đây thật sự là hơi thở của giáo dục và linh hồn của một chốn được gọi là trường học”.

Đã có những lúc tôi chán ghét trường học. Tôi ghét bị thầy cô gọi lên kiểm tra bài. Tôi ghét việc phải hoàn thành bài tập. Tôi vui sướng khi nghe tin một thầy cô nào bị ốm và chúng tôi được nghỉ ở nhà. Tôi đã từng như vậy cho đến khi lật dở từng trang sách “Chiến binh cầu vồng” của Andrea Hirata. Tâm hồn tôi như một mảnh đất khô cằn vừa được tưới mát. 

“Chiến binh cầu vồng” là một câu chuyện viết về giáo dục sâu sắc và đẹp đẽ. Câu chuyện về một trường học nghèo mang tên Muhammadiyah tại hòn đảo Belitong của đất nước Indonesia. Hòn đảo giàu có nhất, trù phú nhất nhưng lại có sự khác biệt sâu sắc nhất về cuộc sống giữa hai tầng lớp cư dân giàu - nghèo sống trên đảo. Một bên là những nhân viên của công ty khai thác thiếc nhà nước, sống giàu có và tách biệt. Ngày nhập học của các ngôi trường ở đây đông vui, nhộn nhịp với những dãy xe hơi đắt tiền và các lớp học đầy đủ tiện nghi. Đối nghịch với họ, bên kia là những dãy nhà ổ chuột của các tầng lớp thấp hèn hơn - những cư dân Belitong Mã Lai. Họ làm culi, làm thợ nạo dừa, làm ngư dân đánh cá. Họ rất nghèo. Một tháng lao động mệt mỏi chỉ được vỏn vẹn 12 đô la cho một gia đình tối thiểu gồm 2 vợ chồng và 7 đứa con nhỏ. 

“Vị thần được tôn thờ không ai khác hơn chính là địa vị xã hội, cái địa vị được xây trên nền tảng của sự phân biệt đối xử đối với những cư dân bản xứ nghèo khổ”.

Có lẽ chỉ những nơi mà các cô bé, cậu bé oằn mình dưới gánh nặng nghèo khổ, dốt nát thì ước mơ được đến trường mới thực sự cháy bỏng. Ngôi trường Muhammadiyah siêu vẹo, nghiêng ngả đến nỗi tưởng như một cơn gió thổi ngang qua sẽ đổ, lại là nơi gieo mầm và nuôi dưỡng niềm vui đến trường ấy. 

“Từ giấy phút ấy trở đi, chúng tôi không bao giờ phàn nàn về điều kiện vật chất ngôi trường nữa.Có lần, trời mưa tầm tã, sấm chớp đì đùng hết đợt này đến đợt khác.Trời mưa như trút nước xuống lớp học chúng tôi. Đứa nào đứa nấy cứ ngồi im ngay tại chỗ, không nhúc nhích một li. Chúng tôi không muốn cô Mus phải ngưng bài giảng nửa chừng và cô Mus cũng không muốn ngưng dạy nửa chừng. Chúng tôi ngồi học tay cầm dù. Cô Mus che đầu bằng một tàu lá chuối.Đó là buổi học đáng nhớ nhất trong cả đời tôi. Bốn tháng tiếp theo đó trời mưa không ngớt, nhưng không đứa nào bỏ học lấy một buổi, không một đứa nào, và cũng không đứa nào mở miệng than phiền, nửa lời cũng không”.

Và từ  Muhammadiyah, trí tuệ, tình yêu tỏa sáng tựa như ánh đèn màu xanh lộng lẫy nơi những mỏ thiếc đã thắp sáng đảo Belitong. Là Lintang với sự am hiểu thiên phú về toán học và khoa học tự nhiên. Là Mahar với phức cảm trời sinh về nghệ thuật và âm nhạc. Mười đứa trẻ, mười hoàn cảnh, mười câu chuyện khác nhau nhưng chúng đều có điểm chung - khát khao được đến trường. Những đứa trẻ ấy học theo đúng nghĩa của nó là học hỏi chứ không học cho có, cho xong. 

Giáo dục cần những người thầy truyền cảm hứng

Đó là những người giáo viên như cô Mus và thầy Harfan.

“Cô giáo Mus và thầy hiệu trưởng Harfan đúng là những người yêu nước đích thực mà không hề được tặng thưởng bất kỳ một huy chương danh dự nào. Hai con người ấy vừa là thầy cô giáo, vừa là bạn bè, vừa là những người dẫn dắt tinh thần để chúng tôi luôn đi đúng hướng”.

Người cô, người thầy nghèo khổ đã đem đến cho những đứa trẻ tuổi thơ đẹp đẽ và cả tâm hồn phong phú. Một điều gì đó vô giá thậm chí còn có giá trị hơn cả những khát khao và ước mơ. 

“ Giáo dục hiện hành không còn giữ quan điểm về học tập như thầy Harfan trước đây nữa – kiến thức, chính là chân giá trị, và giáo dục chính là sự ca tụng Đấng Tạo Hóa. Học không phải phương tiện để thăng tiến, kiếm tiền hay làm giàu. Thầy xem học tập là ca tụng nhân bản, là thanh cao, là niềm vui khi cắp sách đến trường và là ánh sáng văn minh. Trường học ngày nay không còn là nơi để xây dựng nhân cách, mà là một phần của kế hoạch tư bản làm giàu và nổi tiếng, để khoe khoang học vị và có quyền lực”.

Khó khăn tạo ra nhân tài

Ở ngôi trường bé xíu và vỏn vẹn 10 học sinh ấy, người ta không mường tượng được rằng Lintang và Mahar đã trở thành những viên ngọc quý khiến trường Muhammadiyah vượt mặt những đối thủ bên cạnh. Trong sự tồi tàn, nghèo đói đến tột cùng, những đứa trẻ ấy đã góp phần làm rạng ranh ngôi trường và khát khao được đi học luôn cháy bỏng hơn bao giờ hết.

Đến khi gấp trang cuối cùng của “Chiến binh cầu vồng” lại, tôi nhận ra mình vẫn còn may mắn: được đi học, được no đủ, được bao bọc trong tình yêu thương của cha mẹ. Tôi mong muốn các bạn hãy đọc cuốn sách này một lần, để hiểu rằng có khi những tháng ngày học tập vất vả, mệt mỏi mà chúng ta muốn nhanh chóng trôi qua … lại là ước mơ cháy bỏng của một ai đó.

Trần Thu Hiền